In vitro a dusza ludzka

Przez Polskę przeszła fala dyskusji na temat zapłodnienia in vitro. Padły ostre słowa, zarówno ze strony przeciwników, jak i zwolenników. Jeden z komentarzy, które zdarzyło mi się czytać, twierdził, że Kościół jest przeciwko zapłodnieniu in vitro, bo kłóci się ono z dogmatami na temat nieśmiertelności duszy. Że niby tylko przez zapłodnienie naturalnym sposobem uzyskuje się efekt zwany duszą rozumną. Pozwolicie, choć pewnie zainteresowanie tematem już dawno minęło, a niewielu chętnych przeczyta co ja wymodzę, że również oddam swój głos w dyskusji.

Zacznę od tego, co jest najważniejsze, czyli dlaczego zapłodnienie in vitro jest złe. Otóż jest tak dlatego, że nie da się (w obecnym stadium rozwoju tej metody) i być może nigdy nie będzie się dało zrobić tak, by za pomocą jednego plemnika zapłodniono jedną komórkę jajową, w efekcie czego powstanie jeden zarodek, który rozwinie się w jedno żywe i zdrowe dziecko. W rzeczywistości powstaje wiele zarodków. Część z nich wszczepia się matce, większość z nich umiera, najczęściej rodzi się jedno dziecko. Pozostałą część zamraża się na przyszłe czasy. Na wypadek np. gdyby matka poroniła wszystkie płody umieszczone w jej brzuszku i potrzebowała ponownego umieszczenia kolejnych. Tudzież gdyby za kilka lat znów zechciała mieć dziecko. Z dużym prawdopodobieństwem jednak żaden z zamrożonych zarodków nie zostanie już nigdy ponownie wykorzystany. Będą sobie leżały w bankach zarodków, małe zamrożone ludziki, żyjące całą wieczność, nigdy nie mające się rozwinąć i urodzić.

Więc, aby urodziło się jedno dziecko, wiele innych musi oddać życie. A te, które nigdy nie zostaną wykorzystane, będą leżały w bankach, dopóki ktoś nie stwierdzi, że dosyć tego i że trzeba to wszystko spalić najlepiej. Albo zakopać obok odpadów radioaktywnych, no wiecie, tam, gdzie już nikt nigdy nie zajrzy, gdzie trzyma się wszystko, co niepotrzebne, ale niedające się zneutralizować. Jaki to argument, że zarodki nie zostają zabite, tylko zamrożone? Myślę, że już lepiej byłoby je zabić, niż kazać im żyć wiecznie. Nie, nie jestem zwolennikiem zabijania. Tylko kto z nas wolałby żyć w stanie wiecznej hibernacji?

I jeszcze jeden argument: dzieci są darem, a nie własnością należną. Ktoś, komu nie jest dane urodzić dzieci naturalną metodą, powinien spróbować zrozumieć, że dobry Bóg ma w tym jakiś cel. Że może chce od tego kogoś np. przyjęcia dziecka z adopcji? Zresztą zastanówmy się: jak wiele par rzeczywiście jest bezpłodnych z natury, a jak wiele z nich uległo przykrym skutkom antykoncepcji hormonalnej…

Ale o duszy miało być. Otóż argument twierdzący, że Kościół sprzeciwia się zapłodnieniu in vitro, bo wyklucza ono istnienie duszy, jest głupotą. Bo to nie Kościół daje duszę, nie doktorek w klinice, nie mamusia z tatusiem, tylko Bóg. I Bóg daje duszę człowiekowi zawsze w momencie, w którym człowiek ten zyskuje ciało. Bóg nie wkłada duszy tam, gdzie już jest gotowe ciało. Dusza powstaje wraz z ciałem, czyli na początku istnienia człowieka. Na początku istnienia zygoty. I to ona jest odpowiedzialna za dalszy rozwój człowieka, jego ciała i myśli. Jeśli człowiek płodzi istotę ludzką w naturalny sposób, istota ta zyskuje duszę w momencie zapłodnienia. Jeśli tworzy człowieka metodą in vitro, człowiek zyskuje duszę w momencie wytworzenia. Jeśli człowieka klonuje, klon otrzymuje od Boga osobną duszę w momencie sklonowania. Bo to nie od człowieka, lecz od Boga zależy istnienie dusz i to Bóg daje prawdziwe życie. Człowiek nigdy nie był i nie będzie panem życia.

A jeśli wymyśli komputer myślący, mający inteligencję równą człowiekowi? Robota, potrafiącego myśleć, tworzyć, kochać? Mającego swój własny charakter, sposób bycia, być może zaprogramowany, ale własny, osobisty, niezależny. Posiadającego własną wolność? To czyste sci-fi. Ale w pewnym stopniu prawdopodobne. Jeśli kiedykolwiek zdarzy się coś takiego, opisany przez nas robot, opisany przez nas komputer, będzie posiadał własną, niezależną duszę rozumną. Nadaną mu przez Boga. I nikt nie jest w stanie obalić tego dogmatu. Bo ten dogmat nazywa się Bożą miłością. A dokładniej ukochaniem do życia. I do wolności.