Miłujesz

‚A gdy spożyli śniadanie, rzekł Jezus do Szymona Piotra: „Szymonie, synu Jana, czy miłujesz Mnie więcej aniżeli ci?” Odpowiedział Mu: „Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham”. Rzekł do niego: „Paś baranki moje!” I znowu, po raz drugi, powiedział do niego: „Szymonie, synu Jana, czy miłujesz Mnie?” Odparł Mu: „Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham”. Rzekł do niego: „Paś owce moje!”. Powiedział mu po raz trzeci: „Szymonie, synu Jana, czy kochasz Mnie?” Zasmucił się Piotr, że mu po raz trzeci powiedział: „Czy kochasz Mnie?” I rzekł do Niego: „Panie, Ty wszystko wiesz, Ty wiesz, że Cię kocham”. Rzekł do niego Jezus: „Paś owce moje!”‚ (J 21, 15-17).

Piotr zaparł się Jezusa trzy razy. Dlatego też Jezus trzy razy pyta Piotra o miłość. Dwa razy zadaje pytanie: „Czy Mnie miłujesz?”, na co Piotr odpowiada: „Ty wiesz, że Cię kocham”. Za trzecim razem Jezus pyta już: „Czy Mnie kochasz”, a Piotr to potwierdza. Oczywiście w języku polskim nie widzimy wielkiej różnicy między słowami „miłować” i „kochać”, ale tłumacze zrobili kawał dobrej roboty używając dwóch różnych słów, bo to daje nam iskrę do zagłębienia się w oryginał. A w oryginale Jezus najpierw dwukrotnie pyta: „agapas me?”, Piotr zaś odpowiada: „filo se”. Następnie Jezus pyta: „fileis me?” i Piotr potwierdza. Większość biblistów skłania się tu do rozróżnienia dwóch rodzajów miłości, z których „agapao” oznacza miłość bezinteresowną, gotową poświęcić wszystko, „fileo” zaś – miłość przyjacielską. Interpretacja przyjęta oficjalnie przez Kościół skłania się więc do tego, że Jezus pyta Piotra dwukrotnie, czy ten Go kocha, na co Piotr odpowiada coś w rodzaju „bardzo Cię lubię” – choć nie jest to dość dokładne porównanie. Wreszcie Jezus stwierdza, że żąda od Piotra czegoś, czego ten spełnić nie może, pyta go więc o ten „mniejszy” rodzaj miłości. Piotr, zasmucony tą degradacją, przytakuje.

Usłyszałem jednak ostatnio inną, ciekawą interpretację. Ksiądz, który nam ją przekazywał stwierdził, że trochę dziwnie wygląda taki dialog, w którym Pan przekazuje władzę pasterską nad swym Kościołem, ostatecznie zadając pytanie: „Piotrze, czy lubisz mnie chociaż troszeczkę?” i ciesząc się z odpowiedzi twierdzącej. Wykładowca ów stwierdził więc, że kiedy przeanalizujemy występowanie słowa „fileo” w Nowym Testamencie stwierdzimy, że niemal zawsze występuje ono tam, gdzie idzie o miłość gotową oddać życie. „Agapao” jest zaś określeniem mówiącym o miłości, jednak w sensie bardziej ogólnym. Co więcej: interpretator idzie dalej, zajmując się słowami, które występują po pierwszym pytaniu Jezusa, a które my tłumaczymy na „więcej aniżeli ci”. W oryginale brzmią one: „pleon pleion tuton”. Gramatyka grecka zaś pozwala nam przetłumaczyć te słowa na dwa inne jeszcze sposoby. Po pierwsze, mogą one brzmieć: „aniżeli tych” i oznaczać prośbę Jezusa o stwierdzenie, czy Piotr kocha Go bardziej, niż kolegów apostołów. Po drugie, da się je tłumaczyć: „ponad wszystko” i takoż interpretować. Oczywiście tłumaczenie przyjęte oficjalnie jest dobre, ale nie wyczerpuje wszystkich możliwości interpretacyjnych.

Gdyby zaś przyjąć drogę interpretacji zgodną z myśleniem mojego wykładowcy, przytoczony na początku tekst wyglądałby po polsku mniej-więcej tak:

‚A gdy spożyli śniadanie, rzekł Jezus do Szymona Piotra: „Szymonie, synu Jana, czy kochasz Mnie ponad wszystko?” Odpowiedział Mu: „Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham tak, że oddałbym za Ciebie życie”. Rzekł do niego: „Paś baranki moje!” I znowu, po raz drugi, powiedział do niego: „Szymonie, synu Jana, czy kochasz Mnie?” Odparł Mu: „Tak, Panie, Ty wiesz, że oddałbym za Ciebie życie„. Rzekł do niego: „Paś owce moje!”. Powiedział mu po raz trzeci: „Szymonie, synu Jana, czy kochasz mnie tak, że oddałbyś za mnie życie?” Zasmucił się Piotr, że mu po raz trzeci powiedział: „Czy oddałbyś za mnie życie?” I rzekł do Niego: „Panie, Ty wszystko wiesz, Ty wiesz, że oddałbym za Ciebie życie”. Rzekł do niego Jezus: „Paś owce moje!”‚*

I ta interpretacja naprawdę przypadła mi do gustu tak bardzo, że postanowiłem się nią z Wami podzielić.

*Pogrubieniem opatrzyłem fragmenty tekstu zmienione przeze mnie. Tekst ten jest nieautoryzowany i nie posiada imprimatur.

PS. Już od roku dla Was piszę i jesteśmy razem :). Oby tak jeszcze przez wiele lat!